Paul van Bekkum
Heb je je ooit afgevraagd waarom sommige veranderprocessen moeizaam verlopen, terwijl andere soepel lijken te verlopen? Wel of geen weerstand maakt het verschil. In deze blog legt Paul van Bekkum, medeoprichter van Summiteers, uit wat weerstand is en waarom het een cruciale factor is bij veranderprocessen. Hij vertelt wat je kunt doen om weerstand te overwinnen en effectievere verandering in je organisatie te realiseren.
Weerstand is een onzichtbare kracht die ervoor zorgt dat de dingen niet altijd volgens plan verlopen. Het kan frictie veroorzaken, obstakels opwerpen en een verandertraject vertragen. In de Van Dale wordt weerstand o.a. als volgt gedefinieerd:
weer·stand (de; m; meervoud: weerstanden)
1 tegenstand, verzet
2 (natuurkunde) elke kracht (of elk lichaam) waardoor een andere kracht wordt tegengewerkt
3 (natuurkunde) mate waarin een materiaal de stroming van elektriciteit bemoeilijkt (eenheid: ohm)
Veranderprocessen vinden vaak plaats in complexe omgevingen waarbij veel mensen zijn betrokken. In een dergelijke complexe situatie kunnen er allerlei oorzaken zijn voor weerstand. Misschien zijn mensen bang dat de verandering hun baan in gevaar brengt of hun huidige rol zal verstoren. Soms begrijpen mensen simpelweg niet waarom de verandering nodig is of wat hen te wachten staat. Elk mens heeft z’n eigen belangen en behoeften die niet altijd even duidelijk zijn, daarover schreef Dolf al eerder een blog. Achter ogenschijnlijk rationele bezwaren kunnen verborgen belangen schuilgaan, zoals persoonlijke voorkeuren of conflicterende doelen.
Het is belangrijk om weerstand proactief aan te pakken als je de voortgang van je veranderproces niet wilt belemmeren. In deze blog benoemen we enkele stappen om effectief met weerstand om te gaan bij een individu:
1. Luister
Zoek een geschikt moment om het gesprek aan te gaan, bij voorkeur één op één in plaats van in een grotere setting. Dat vergroot de kans dat iemand zich op zijn gemak voelt en bereid is het achterste van zijn/haar tong te laten zien. Het is belangrijk om actief te luisteren en ervoor te zorgen dat de betrokken persoon zich gehoord voelt.
2. Benoem en verifieer
In onze ervaring kan je beter ‘er direct op af gaan’, dan proberen er ‘omheen te werken’. Identificeer de weerstand en verifieer of je de oorzaak ervan correct hebt begrepen. Doe geen aannames, maar vraag door en toets of je de ander goed begrijpt.
3. Vat samen
Nadat je de weerstand hebt benoemd, is het goed om de essentie samen te vatten om te laten zien dat je de ander begrijpt en dat hun mening ertoe doet. Dit helpt ervoor te zorgen dat zowel jij als de ander duidelijk begrijpen wat er is besproken. En dit betekent nog niet dat je het met de ander eens bent. Samenvatten heeft als doel toetsen of je de ander begrepen hebt en dit aan de ander laten merken.
4. Zoek een oplossing
Ten slotte, nadat de weerstand is besproken en in kaart gebracht, kunnen jullie samen op zoek gaan naar mogelijke oplossingen voor het probleem. Dit is de stap waarin actief wordt gewerkt aan het wegnemen van de weerstand en het vinden van een geschikte manier om verder te gaan. En als je er onderling niet uitkomt kan je ook besluiten ‘to agree to disagree’. Je begrijpt elkaar dan, maar bent het onderling niet eens over de juiste oplossing. Dit wederzijdse begrip kan weer ruimte scheppen om met elkaar te verkennen welke stappen mogelijk wel tot een oplossing leiden (bijv. gezamenlijke escalatie naar een leidinggevende).
In de praktijk zien we vaak dat mensen liefst direct op zoek gaan naar oplossingen. De eerste drie stappen worden dan overgeslagen. Gemiste kans. Stel dat een medewerker beweert dat hij geen tijd heeft om over dingen na te denken of om mee te werken aan verandering, kun je natuurlijk aan de slag gaan met oplossingen die gericht zijn op tijdsbeheer. Maar als de werkelijke zorg van deze persoon is dat de verandering zijn baan in gevaar kan brengen, richt je je op de verkeerde oplossing.
Een effectievere aanpak is om een situatie te creëren waarin de persoon zich vrij voelt om de werkelijke zorgen en angsten uit te spreken. Door gerichte vragen te stellen en actief te luisteren, kun je achterhalen wat er werkelijk speelt. Hoewel dit tijd kan kosten, leg je daarmee wel de basis om weerstand weg te nemen en tot echte oplossingen te komen.
Weerstand is een natuurlijk onderdeel van veranderprocessen. Het begrijpen en effectief aanpakken ervan is essentieel om verandering te realiseren. Door open en empathisch te communiceren, verborgen belangen te ontdekken en samen te werken aan oplossingen, kun je weerstand verminderen en je veranderingsdoelen bereiken.
Wij zijn Summiteers, wij creëren beweging, maken iets dat complex is weer begrijpelijk, iets groots behapbaar, een – vaag – idee concreet en laten iets moeilijks slagen. Kan jij nu al onze hulp gebruiken of wil je eens koffie drinken over een vraagstuk? Neem contact met ons op.
Wel interesse, maar nog niet klaar voor de reis? Volg onze LinkedIn-pagina en laat je inspireren.
.jpg)
