Brechje van Elteren
Bij Summiteers beschouwen we inhoud, proces en gedrag als een drie-eenheid. Gedrag vormt de stevige basis waarop effectieve samenwerking rust. Om gedrag openlijk te kunnen bespreken en begrijpen, maken we gebruik van krachtige instrumenten, daarover schreven we al eerder een artikel. Na eerdere artikelen over Conscious Leadership en Transactionele Analyse, is het nu tijd voor deel drie. Brechje van Elteren vertelt in dit artikel over de Roos van Leary.
Bij Summiteers besteden we altijd aandacht aan gedrag in combinatie met inhoud en proces. Gedrag speelt een cruciale rol in hoe effectief we samenwerken. Je kunt inhoudelijk nog zo sterk zijn en je processen perfect op orde hebt, maar als je geen aandacht besteedt aan gedrag, mis je de sleutel tot succesvolle samenwerking. Gedragsmethodieken bieden ons een manier om gedrag bespreekbaar te maken en te begrijpen. Ze creëren een gemeenschappelijke basis voor constructieve gesprekken over gedrag. In dit artikel richt ik me specifiek op de Roos van Leary.
De Roos van Leary is een praktisch model dat draait om interactie- en communicatiepatronen. Het biedt een praktische en eenvoudige manier om interpersoonlijke dynamiek te analyseren en geeft handvatten om effectiever samen te werken. Het model bestaat uit vier eenvoudig te begrijpen kwadranten: boven, onder, samen en tegen. Het draait allemaal om de vraag: welk gedrag nodig je uit bij de ander door jouw eigen gedrag? Dit model geeft je de sleutel om effectievere samenwerking te bevorderen, zowel in professionele als persoonlijke relaties. Of je nu werkt aan teambuilding, conflictbeheersing of persoonlijke ontwikkeling, de Roos van Leary kan je helpen om positieve veranderingen te realiseren.
De Roos van Leary gebruikt twee assen om gedragsstijlen te definiëren. De verticale as gaat over de mate van invloed: leiden versus volgen. De horizontale as gaat over de focus op gezamenlijk belang of eigenbelang: samenwerken versus tegenwerken. De combinatie van deze assen resulteert in vier kwadranten en acht typische gedragsstijlen.
Stel dat jij in je gedrag en communicatie leidend bent, dan nodig je anderen uit om te volgen. Wil je dat die ander eigenaarschap neemt en zelf gaat leiden, dan moet je die persoon de ruimte geven. Dat lukt niet als jij maar blijft sturen. Het is essentieel om te begrijpen hoe jouw gedrag anderen beïnvloedt en wat je kunt doen om effectiever te communiceren en samen te werken.
Bij Summiteers hebben we een sterke overtuiging dat samenwerking met onze klant cruciaal is voor het succes van een opdracht. Ons streven is om de klant in beweging te brengen en de Roos van Leary is daarbij een waardevolle methodiek gebleken. Om te illustreren hoe je de Roos van Leary kunt toepassen, neem ik je mee in een voorbeeld.
Stel dat je als adviseur samenwerkt met een dominante opdrachtgever die jou instrueert iets te doen op de wijze die hij/zij voor ogen heeft. Dit heet in de Roos van Leary ‘boven-tegen gedrag’. Je vindt het lastig om met zijn of haar dominantie om te gaan en belandt in een afwachtende modus. Hiermee verlies je pro-activiteit en brengt daarmee niet wat er eigenlijk nodig is, oftewel ‘onder-tegen gedrag’. Met behulp van de Roos van Leary kun je deze situatie doorgronden, besluiten meer naar het samenwerkingskwadrant te verschuiven. Hierdoor nodig je de ander uit om samen te werken in plaats van te domineren, ‘samen-boven gedrag’. Je hoeft geen zinloze en energievretende strijd aan te gaan, maar kunt samen effectief richting het gezamenlijke doel werken. Door bewust te handelen en te communiceren, kun je zelf de dynamiek veranderen.
Zelf vind ik deze methodiek heel waardevol in trainingen. Het helpt deelnemers zich bewust te worden van hun eigen gedrag en het gedrag dat ze daarmee oproepen bij de ander. Met name wanneer iets schuurt of niet het effect heeft wat je wilde, biedt dit model handvatten voor wat je anders kunt doen. Het stelt je in staat om te werken aan interpersoonlijke dynamiek zonder te blijven steken in gedachten als ‘zo ben ik nu eenmaal’ of ‘ja maar hij/zij’, vaak gevolgd door een oordeel. De Roos van Leary biedt praktische handvatten om te begrijpen wat er gebeurt tussen mensen en hoe een verandering in je eigen gedrag impact kan hebben op het gedrag van de ander. Daarmee is het een krachtig instrument, in professionele relaties, en zelfs in persoonlijke situaties, zoals met je partner of kinderen.
Mocht ik je nieuwsgierig hebben gemaakt om iets te gaan doen met de Roos van Leary, heb ik nog een aantal tips.
1. Onderzoek eens welke communicatiestijlen in je comfortzone zitten en welke helemaal niet.
Bij communicatiestijlen die verder van je af staan, of wat je lastig(er) vindt om toe te passen, zijn er vaak allerlei (niet helpende) overtuigingen die maken dat je iets niet doet. Je realiseren dat je die overtuigingen hebt en vervolgens de moed bijeenrapen om iets wat je spannend vindt toch te doen, kan je enorm helpen.
2. Rafel een ‘lastig’ gesprek eens uit. Welk (in-)effectief gedrag heb je gezien en wat zou effectiever zijn?
Wat is hetgeen dat je eigenlijk wilt bereiken en ben je daar helder in? Schrijf voor jezelf een paar voorbeeldzinnen op zodat je die achter de hand hebt. Dit gedrag en deze zinnen zitten minder vooraan in je gereedschapskist, dus zijn in ‘the heat of the moment’ minder makkelijk te bedenken.
3. Je kunt de Roos van Leary ook heel letterlijk toepassen. ‘Speel’ met een ander een gesprek eens na terwijl jullie je door de Roos van Leary bewegen.
Je kunt de Roos op de vloer plakken met schildertape of je kunt legopoppetjes gebruiken op een vel papier waarop je de Roos hebt getekend. Leerzaam en supereffectief om letterlijk zichtbaar te maken wat er dan precies gebeurt.
Wij zijn Summiteers, wij creëren beweging, maken iets dat complex is weer begrijpelijk, iets groots behapbaar, een – vaag – idee concreet en laten iets moeilijks slagen. Kan jij nu al onze hulp gebruiken of wil je eens koffie drinken over een vraagstuk? Neem contact met ons op.
Wel interesse, maar nog niet klaar voor de reis? Volg onze LinkedIn-pagina en laat je inspireren.
.jpg)
